Przypadek Liczba pojedyncza Liczba mnoga Mianownik (kto/co?): analiza analizy Dopełniacz (kogo/czego?): analizy analiz Celownik (komu/czemu?): analizie analizom Biernik (kogo/co?): analizę analizy Narządnik (z kim/czym?): analizą analizami Miejscownik (o kim/czym?): analizie analizach Wołacz (hej!): analizo analizy Końcówki -iza -izy -izy -iz -izie -izom -izę -izy -izą -izami -izie -izach -izo -izy 1. -ia i -ja 1.1. Odmiana rzeczowników zakończonych na -ia Czynnikiem decydującym o tym, czy w formie dopełniacza, celownika i miejscownika rzeczownika zakończonego na -ia występuje końcówka -i czy -ii, jest pochodzenie wyrazu. Pojedyncze i występuje w odmianie wyrazów rodzimych, a podwojone i, czyli -ii, w odmianie wyrazów pochodzenia obcego. Oczywiście, nie każdy ma świadomość pochodzenia odmienianych wyrazów, więc warto poszukać prostszej reguły, która będzie się sprawdzać, a nie będzie wymagała akademickiej wiedzy. 1.1.1. Zawsze -ii Zawiłe rozważania opierające się na procesach historycznojęzykowych prowadzą do wniosku, iż końcówka -ii zazwyczaj występuje w odmianie rzeczowników, które w mianowniku kończą się na -ia po znakach spółgłosek: d, ch, f, g, k, l, r, t, v, np. Arkadia — Arkadii, parodia — parodii, Leokadia — Leokadii, Holandia — Holandii; mafia — mafii, Sofia — Sofii, Zofia — Zofii, fotografia — fotografii, kufia — kufii, filozofia — filozofii, amorfia — amorfii; magia — magii, archeologia — archeologii, Brugia — Brugii, demagogia — demagogii, energia — energii, synergia — synergii; anarchia — anarchii, Monachomachia — Monachomachii, Lechia — Lechii; Nokia — Nokii, Kia (marka samochodów) — Kii; folia — folii, kolia — kolii, magnolia — magnolii, anomalia — anomalii, ewangelia — ewangelii; Maria — Marii, Bułgaria — Bułgarii, kuria — kurii, kancelaria — kancelarii, seria — serii, hipochondria — hipochondrii; kutia — kutii, hostia — hostii, apatia — apatii, sympatia — sympatii; Mazovia — Mazovii, Limanovia — Limanovii, Resovia — Resovii (kluby sportowe). Tak się składa, że w rdzennie polskich wyrazach wyżej wymienione spółgłoski nie miały wariantu miękkiego, więc albo nie były zmiękczane (h oznaczane jako ch, l), albo w razie zmiękczenia przechodziły w inne głoski (np. d w dź, g w ż, k w c, t w ć, r w ż zapisywane jako rz). Inaczej jest w wypadku litery v, która w polskim alfabecie nie istnieje, więc jej obecność sobą samą świadczy o obcym rodowodzie wyrazu, f z kolei pojawiła się w polszczyźnie wraz z zapożyczeniami. 1.1.2. Zawsze -i Końcówka -i występuje w odmianie rzeczowników zakończonych na -ia po spółgłoskach: c, s, z, dz, np. Kicia (imię kota) — Kici, babcia — babci; Kasia — Kasi, Basia — Basi, Pisia (rzeka) — Pisi, Marysia — Marysi, Zosia Samosia — Zosi Samosi; bazia — bazi, Józia — Józi, Bozia — Bozi; dzidzia — dzidzi, Madzia — Madzi, Lodzia (zdrobnienie od Leokadia) — Lodzi, Łodzia (herb szlachecki) — Łodzi. 1.1.3. Różnie to bywa Istnieją też, niestety, spółgłoski, po których wybór odpowiedniej końcówki nie jest oczywisty. Są to: b, m, n, p, w. Tu, niestety, trzymać się musimy reguły związanej z pochodzeniem wyrazu, czyli w wyrazach polskich stosujemy końcówkę -i, a w zapożyczonych -ii. np. fobia — fobii, Libia — Libii, Serbia — Serbii, Gambia (państwo w Afryce) — Gambii, ale skrobia — skrobi, hrabia — hrabi (forma oboczna obok hrabiego), głębia — głębi; alchemia — alchemii, Warmia — Warmii, ale Rumia (miasto na Pomorzu) — Rumi, ziemia — ziemi, rękojmia — rekojmi, sodomia — sodomii; mania — manii, aronia — aronii, pinia — pinii, ale Mania (zdrobniała forma imienia Marysia) — Mani, Sunia (imię suki) — Suni, Sonia (imię żeńskie) — Soni, wiśnia — wiśni, sotnia (oddział wojskowy na Ukrainie) — sotni; terapia — terapii, kopia — kopii, rupia (waluta Indii) — rupii, tilapia — tilapii, ale Słupia — Słupi; Liwia (imię żeńskie) — Liwii, Mołdawia — Mołdawii, Oliwia — Oliwii, ale Karwia (część Władysławowa) — Karwi, trzewia — trzewi; 1.2. Odmiana rzeczowników zakończonych na -ja W wypadku tych rzeczowników zasada jest prosta, obowiązująca bez wyjątków i możliwa do stosowania mechanicznego. Wszystko zależy tylko od tego, czy końcówka -ja poprzedzona jest samogłoską czy spółgłoską. 1.2.1. Po spółgłoskach Jeżeli końcówka -ja występuje po spółgłosce, w przypadkach zależnych stosujemy końcówkę -ji, np. amnezja — amnezji, Abchazja — Abchazji, lekcja — lekcji, sesja — sesji, Azja — Azji, Rosja — Rosji, misja — misji, kolacja — kolacji, wizja — wizji. 1.2.2. Po samogłoskach Jeżeli końcówka -ja występuje po samogłosce, w przypadkach zależnych w miejsce -ja stosujemy końcówkę -i, np. zgraja — zgrai, Maja (imię żeńskie) — Mai, boja — boi, Odyseja — Odysei, epopeja — epopei, ruja — rui, żmija — żmii.